De vuurbaak van Katwijk aan Zee is een oude vuurtoren, het is zelfs de op één oudste vuurtoren van Nederland. Alleen de Brandaris op Terschelling werd eerder gebouwd. De vuurbaak van het voormalige vissersdorpje dateert uit 1606, de vuurtoren op het Friese Waddeneiland werd dertien jaar eerder gebouwd in 1593. Om te zorgen dat de vissers van Katwijk op de Noordzee beter konden navigeren, werd ruim vierhonderd jaar geleden besloten om een vuurbaken langs de Katwijkse kust op te trekken.
Katwijk heeft nooit een zeehaven gehad; de vissersboten lagen gewoon op het strand. Er werd met een bijzonder type boten gevaren; bomschuiten genaamd. Deze bomschuiten voeren vanaf het strand de zee in en landden na hun vistocht weer terug op het strand. In 1912 kwam er een einde aan het gebruik van de bomschuiten en daarmee kwamen er geen vissersboten meer aan wal (strand) in Katwijk. Daardoor werd de vuurbaak van Katwijk aan Zee overbodig en doofde het licht voor de laatste keer! Veertien meter hoogMet een hoogte van veertien meter is de vuurbaak van Katwijk aan Zee een indrukwekkend bouwsel, maar mag niet in de schaduw staan van de hoogste vuurtoren van Nederland. Met maar liefst een hoogte van tweeënzestig meter toornt Kunstlicht Maasvlakte boven de Rotterdamse Maasvlakte uit en is daarmee de hoogste vuurtoren van het land. Deze toren werd in 1974 gebouwd, heeft een zeshoekige vorm, kent een geel met zwart bandenpatroon en wordt ook wel de vuurtoren aan de Maasvlakte genoemd. De vuurbaak van Katwijk aan Zee daarentegen heeft een vierkante vorm, is wit geschilderd en wordt ook wel Vierboet genoemd.
Het scheelde niet veel of de Duitse bezetters hadden tijdens de Tweede Wereldoorlog de vuurbaak van Katwijk aan Zee afgebroken. De Duitsers bouwden langs de hele Atlantische kust van Europa een verdedigingslinie van bunkers, mijnenvelden en kanonnen om een mogelijke invasie van de geallieerden te voorkomen. Om een vrij schootsveld van driehonderd meter te hebben, werden alle huizen en andere gebouwen, waaronder vuurtorens, aan de Noordzeekust gesloopt. Ook de vuurbaak van Katwijk aan Zee stond op de nominatie om ontmanteld te worden. Dit noodlot werd ternauwernood voorkomen door een succesvolle interventie van de toenmalige burgemeester van Katwijk; Wicher Jacob Woldringh van der Hoop.
De vuurbaak van Katwijk aan Zee is tijdens de zomermaanden open voor publiek. Er bestaat dan de mogelijkheid om de toren te beklimmen. Het behoeft nauwelijks betoog dat je op het dak van de vuurtoren van een magistraal uitzicht kunt genieten. Bij helder weer komen steden als Den Haag, Scheveningen, Leiden, Noordwijk, Zandvoort en IJmuiden binnen het blikveld. De vuurbaak van Katwijk aan Zee staat bij het Vuurbaakplein; dit is net achter de boulevard aan de zuidwestkant van de badplaats.