Museum Spinozahuis

De beroemdste Nederlandse filosoof is zonder enige twijfel Benedictus de Spinoza. Spinoza was bovendien niet alleen wijsgeer, hij was ook een vaardig slijper van lenzen en maker van telescopen en microscopen. Spinoza was een fel bepleiter van de vrije meningsuiting, godsdienstvrijheid en de democratie. Dit waren vrij unieke standpunten in de 17de eeuw. Volgens Spinoza is iedereen gelijk en moet derhalve ook dezelfde rechten hebben.

Rijnsburg
De in Amsterdam geboren Spinoza werkte en woonde drie jaar van zijn leven in Rijnsburg. Rijnsburg ressorteert samen met Katwijk aan Zee, Katwijk-Noord, Katwijk aan den Rijn en Valkenburg onder de gemeente Katwijk. In 1661 ging Spinoza in Rijnsburg wonen. Hij trok in bij een bevriend chirurgijn; Herman Homan. In het huis mocht hij als kostganger gebruikmaken van een klein kamertje. In deze kamer sleep hij lenzen voor optische instrumenten en zette hij zijn filosofische overpeinzingen met behulp van ganzenveren op papier. In 1897 werd het huis door de Vereniging Het Spinozahuis gekocht en ingericht als museum. In 2001 is het huis ingrijpend gerestaureerd en ingesteld tot een modern museum; voor die tijd bestond het museum feitelijk uit twee kamers.
Exposities

In Museum Het Spinozahuis is een vaste en een tijdelijke expositie te bewonderen. De vaste expositie vertelt het leven van Spinoza en de tijdelijke expositie is gewijd aan Spinoza’s Theologisch-Politiek Tractaat. In dit boek beschrijft hij dat hij denkt dat autoriteiten hun gezag niet moeten uitoefenen in de naam van god, maar dat ze in dienst moeten staan van de mensen waarover zij regeren. Dit waren toentertijd gewaagde denkbeelden die een breuk vormde met de traditionele kijk op de Bijbel en zette de gezagsverhoudingen op hun kop. Om te voorkomen dat hij vervolgd zou worden door burgerlijke en kerkelijke autoriteiten schreef Spinoza Theologisch- Politiek Tractaat in het Latijn en verscheen het anoniem.

Museum Het Spinozahuis binnen, zien
Ethica, Ordine Geometrico Demonstrata
Ethica, Ordine Geometrico Demonstrata (Ethiek uitgelegd volgens de meetkundige methode) is het belangrijkste filosofische werk van Spinoza. In dit boek staat de vraag centraal hoe de mens zich moet gedragen om op grond van inzicht in de natuur de weg tot het geluk te vinden. Een groot deel van dit boek schreef Spinoza in zijn Rijnsburgse kamertje. Saillant detail: Ethica, Ordine Geometrico Demonstrata werd pas na de dood van Spinoza uitgegeven en vrijwel direct verboden.

Boekenkast
Bij zijn overlijden bezat Spinoza honderdzestig boeken. Het leeuwendeel van deze boeken was geschreven in het Latijn. De belangrijkste onderwerpen waren filosofie, natuurwetenschap, wiskunde, politieke theorie, theologie, gedichten en taalwetenschap. In het Museum Het Spinozahuis is de boekenkast van Spinoza gereconstrueerd.

Albert Einstein
Albert Einstein was een groot bewonderaar van de inzichten en werken van Spinoza. De Duitse theoretisch natuurkundige bezocht in 1920 het Spinozahuis in Rijnsburg; zijn naam is nog terug te vinden in het gastenboek van dat jaartal. Als men aan Einstein vroeg of hij in God geloofde, zei hij steevast dat hij in de God van Spinoza geloofde, een God die zichzelf openbaart in de wetmatige harmonie van het heelal, en niet een God die zich bemoeit met het lot en de handelingen van de mens.