Berkheide

Berkheide is een uitgestrekt duingebied dat zich bevindt tussen Katwijk aan Zee en Scheveningen en een grootte heeft van ruim 1.700 hectare. Dit duingebied wordt beheerd door Dunea en Staatsbosbeheer (SBB). Dunea is een waterwinningbedrijf dat naast Duingebied Berkheide ook Duingebied Solleveld en Duingebied Meijendel gebruikt om drinkwater te winnen. SBB is de grootste bos- en natuurbeheerder van ons land. De waterwingebieden van Dunea ressorteren onder het overkoepelende Nationaal Park Hollandse Duinen (NPHD). Het NPHD beslaat het volledige Zuid-Hollandse kustgebied van Hoek van Holland tot Hillegom, heeft een lengte van 43 kilometer en breedte van 8,5 kilometer.

Vissersdorpje
Berkheide refereert naar het voormalige vissersdorpje Berkheide dat in het gebied lag. Het plaatsje werd in 1396 gesticht, maar groeide niet door en kende uiteindelijk een korte bestaansgeschiedenis. Berkheide moest als vissersdorp in competitie met het naburige Katwijk aan Zee en Scheveningen en verloor uiteindelijk de strijd. Deze twee plaatsen hadden in Leiden respectievelijk Den Haag een groot achterland waar ze hun visvangst konden verhandelen. Dat gold niet voor Berkheide; via een onverhard duinpadje was er alleen maar verbinding met het dorpje Wassenaar; toentertijd een klein gehucht. Door toedoen van de alleswegspoelende Allerheiligenvloed van 1570, de oprukkende Noordzee en het stuivende duinzand zijn er geen fysieke sporen meer te vinden van Berkheide.

Unieke natuur
Naast het feit dat Berkheide fungeert als waterwingebied, wordt het gekenschetst als een prachtig natuurgebied met een unieke flora en fauna. Zo vormen de aanwezige natte duinvalleien de natuurlijke habitat voor tal van bijzondere plant- en diersoorten. Amfibieën worden in het gebied vertegenwoordigd door ratelende rugstreeppadden, kwakende boomkikkers en kleine watersalamanders. Zonnende zandhagedissen representeren de klasse van de reptielen in Berkheide. Daarnaast complementeren talloze zoogdieren, vogels en insecten het dierenaanbod in het duingebied. Duinroosliefhebbers komen hier helemaal aan hun trekken. Deze rozenstruik komt in de maanden mei en juni tot volle bloei en fleurt het duinlandschap op met prachtige crèmekleurige bloemen die bovendien zeer welriekend zijn! Berkheide staat verder bekend om diens unieke orchideeën en parnassia die er veelvuldig wortelschieten.

Tweede Wereldoorlog
In Berkheide zijn nog veel sporen uit de Tweede Wereldoorlog te vinden. Het duingebied was onderdeel van de zogenaamde Atlantikwall; een verdedigingsbolwerk dat de Duitsers langs de gehele West-Europese kust optrokken om aanvallen vanaf de Noordzee af te slaan. De Atlantikwall bestond uit bunkers, kanonnen, mijnenvelden, luchtafweergeschut, antitankgeschut en tankversperringen. In totaal werden er meer dan 8.000 bunkers gebouwd waarvan er ruim 500 in Nederland stonden. Het leeuwendeel van deze fortificaties is na de oorlog overigens niet afgebroken en (ont)siert het Nederlandse kustlandschap. Diverse Atlantikwall- bunkers die hier liggen, hebben trouwens een zeer waardevolle natuurfunctie gekregen. Het zijn namelijk overwinterlocaties voor honderden meervleermuizen (Myotis dasycneme). Het grootste deel van de Nederlandse meervleermuispopulatie overwintert in de Duitse bunkers van Berkheide!

Beperkt toegankelijk
Berkheide is beperkt toegankelijk voor publiek. Alleen het deel dat door SBB wordt beheerd, is vrijgesteld voor recreatie. Dit gebied bevindt zich vlakbij de Noordzee en is gezegend met verschillende mooie routes waar je kunt wandelen. Het behoeft nauwelijks betoog dat het zeer de moeite waard is om hier eropuit te trekken om het unieke duinlandschap te gaan verkennen!